Fiskus cały czas uszczelnia system podatkowy

Ministerstwo Finansów już od kilku lat prowadzi działania, mające na celu uszczelnienia systemu podatkowego. Wdrożonych zostało wiele rozwiązań przeciwdziałających optymalizacjom podatkowym, szczególnie tym agresywnym. I coraz bardziej widoczne są pozytywne efekty podjętych decyzji. Planowane z kolei są następne uszczelnienia.

Który podatek jest najistotniejszy z punktu widzenia wpływów budżetowych i luki podatkowej?

Zdecydowanie na pierwsze miejsce wysuwa się podatek VAT. W zakresie tego podatku fiskus już dziś chwali się bardzo wymiernymi efektami. Z wyliczeń resortu finansów wynika, iż na blisko 52 mld zł wzrostu dochodów z VAT w ciągu ostatnich 3 lat, aż 21,1 mld zł dało lepsze przestrzeganie prawa podatkowego. Tym samym luka w tym podatku spadła do poziomu 12,5%, co nominalnie daje 25 mld zł. To wciąż dużo, ale znacznie mniej niż w najgorszym momencie, gdy w latach 2012-2013 luka wynosiła ponad 25%.

W ostatnich latach Ministerstwo Finansów włożyło wiele wysiłku i wdrożyło wiele rozwiązań, by te lukę zmniejszyć. Efekty są już widoczne, tym niemniej dalsze jej zmniejszanie będzie coraz trudniejsze.

Jak wygląda struktura wpływów budżetowych, ze względu na ich pochodzenie?

Poniższe zestawienie przedstawia nam strukturę wpływów podatkowych do budżetu państwa, z podziałem na poszczególne rodzaje podatków, w latach 2007-2018. Dane liczbowe podane są w miliardach złotych.

Jak widać z powyższego zestawienia, ostatnie lata cechują się znacznym przyrostem wpływów podatkowych. Szczególnie podatek VAT okazał się być tu najważniejszy. Uszczelnienie systemu podatkowego w tym zakresie przyniosło wymierne efekty.

Jakie podatki obecnie znajdą się w sferze zainteresowania fiskusa, pod kątem uszczelniania systemu podatkowego?

Z uwagi na to, że dalsze niwelowanie luki w podatku VAT będzie coraz trudniejsze, fiskus zaczyna kierować się w stronę innych obciążeń podatkowych. Obecnie urzędnicy zaczynają mocniej przyglądać się podatkom dochodowym, czyli PIT i CIT. Tam ubytki również występują, choć same podatki stanowią mniejszą pozycję po stronie wpływów i oszacowanie wielkości luki jest trudniejsze.

Polski Instytut Ekonomiczny przygotował szacunki dotyczące luki w podatku CIT. Jego eksperci podają, że w roku 2015 w wariancie maksymalnym jej wartość sięgała 50 mld zł, rok później spadła do poziomu 18,4 mld zł, a w roku 2017 wzrosła do poziomu 21,4 mld zł. Eksperci przygotowali własną metodologię wyliczania luki w podatku CIT. Na podstawie rachunków narodowych z GUS obliczyli dochód do opodatkowania, a następnie obliczyli teoretyczne wpływy z podatku i porównali je z rzeczywistymi wpływami. Wielkości te korygowali o dane z Ministerstwa Finansów. Na podstawie statystyk z NBP dodatkowo oszacowali straty z tytułu transferu dochodów za granicę, a dzięki informacjom z GUS i NIK – ujęli też tak zwaną „szarą strefę”.

Należy jednak pamiętać, że szacowana luka może być większa, z uwagi na sztuczne zawyżanie kosztów przez przedsiębiorców. Komponent ten nie został ujęty, gdyż jest niezwykle trudny do oszacowania. Jego wartości mogą sięgać kilkudziesięciu miliardów złotych.

Co zatem planuje fiskus w kwestii uszczelnienia wpływów z podatków dochodowych?

Ministerstwo Finansów przygotowało już konkretny plan działania w tym zakresie na najbliższe lata. Jego najważniejsze punkty to między innymi zmiana zasad w stosowaniu klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania oraz wprowadzenie obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Klauzula pozwala fiskusowi zakwestionować podatkowe skutki transakcji, jeśli uzna on, że przeprowadzono ją po to, by zmniejszyć daninę podatkową. Modyfikacja klauzuli weszła w życie od 1 stycznia 2019 roku i jedną ze zmian jest między innymi zlikwidowanie limitu wartości uzyskanych korzyści. Poprzednio limit wynosił 100.000,00 złotych, obecnie klauzulę można zastosować bez żadnego ograniczenia.

Ponadto, od początku roku obowiązuje również obowiązek przekazywania schematów podatkowych. Dotyczy to szczególnie doradców podatkowych, dzięki czemu fiskus zakłada, że będzie na bieżąco z wszystkimi technikami optymalizacyjnymi.

Resort finansów nie ukrywa, że w obu przypadkach liczy na efekt prewencyjny – ograniczenie przez podatników zawyżania kosztów uzyskania przychodów. Szacuje się, że powinno to zwiększyć podstawę opodatkowania i zapewnić dodatkowe 2,3 mld zł wpływów podatkowych.

Jakie jeszcze działania planuje fiskus, w kwestii likwidacji luki podatkowej dotyczącej podatku dochodowego?

Ministerstwo Finansów zaplanowało i wdraża inne działania, które mają przynieść mniejsze, ale wymierne, efekty finansowe. Wprowadzono zmiany w zasadach poboru podatku u źródła przy rozliczeniach międzynarodowych. Fiskus z większą uwagą przygląda się transakcjom, w których należności wobec zagranicznych podmiotów przekraczają kwotę 2 mln zł. Chodzi o to, by ukrócić nadużywanie takiego sposobu opodatkowania odsetek, dywidend czy należności licencyjnych, które w Polsce jest preferencyjne, ze względu choćby na umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W tym i kolejnym roku ma to dać po ok. 375 mln zł dodatkowych wpływów.

Resort liczy też na pozytywne skutki automatycznej wymiany informacji o transgranicznych schematach podatkowych. To też ma zadziałać prewencyjnie, powodując dodatkowe wpływy na poziomie 670 mln zł.

Jakie działania przewiduje fiskus w zakresie podatku dochodowego CIT?

Choć CIT jest dopiero piątą z kolei kategorią wpływów podatkowych (biorąc pod uwagę wielkość), to zdaniem urzędników, jest tu duża możliwość uszczelnienia i zwiększenia wpływów. Efekty nie są jednak tak spektakularne, jak w przypadku podatku VAT. Ministerstwo szacuje, że poprawa dochodów z CIT (wskutek lepszego przestrzegania przepisów prawa) wyniosła w latach 2017-2018 odpowiednio 3 i 4,2 mld zł.

Fiskus skupił się na dwóch kierunkach działań: ograniczanie „szarej strefy” oraz walka z unikaniem opodatkowania. Służy temu zwiększanie roli płatności elektronicznych, upowszechnianie kas fiskalnych czy loteria paragonowa. Celem tych działań jest ujawnienie ukrywanego dotąd obrotu.

Równocześnie, dzięki znacznemu rozwojowi usług IT, skarbówka zdecydowanie lepiej typuje przedsiębiorstwa do kontroli. Dodatkowo, w ubiegłym roku nastąpiło kilka istotnych zmian podatkowych:

• wprowadzono wyodrębnienie dwóch źródeł przychodów – z działalności gospodarczej i zysków kapitałowych

• wprowadzono regulacje dotyczące cen transferowych

• zaczęły obowiązywać zmiany dotyczące możliwości zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodu

• wprowadzono limity na uwzględnianie w kosztach niektórych usług, np. doradczych, reklamowych, przetwarzania danych.

Podsumowując, fiskus cały czas skutecznie pracuje nad uszczelnianiem systemu podatkowego. Walka ta zaczyna przynosić coraz lepsze i wymierne efekty.

Przepisy zmieniają się nader często, a ich właściwa interpretacja zaczyna przysparzać coraz więcej problemów. Zachęcamy więc do skorzystania z usług Kancelarii Rachunkowej LIBRA, która gwarantuje swoim Klientom świadczenie usług w zgodzie z najnowszymi wytycznymi fiskusa.